Aeneid - Book VI

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

I'll try to keep a running commentary going, mostly of connections within the work.

Lines 1-41:

- classique immittit habenas (1): cf. immissis Volcanus habenis (V.662).
- et tandem Euboicis Cumarum adlabitur oris (2): cf. et tandem antiquis Curetum adlabimur oris (III.131).
- praetexunt puppes (5): cf. hoc praetexit nomine culpam (IV.172); novis praetexere funera sacris (IV.500).
- emicat (5): cf. emicuit (II.175); emicat (V.319; 337).
- silicis (7): cf. ac primum silici scintillam excudit Achates (I.174).
- densa ferarum / tecta (7-8): cf. deserta ferarum / lustra (III.646-7).
- quibus altus Apollo / praesidet (9-10): cf. Gradivumque patrem, Geticis qui praesidet arvis (III.35).
- inspirat (12): cf. inspires (I.688).
- praepetibus pennis (15): cf. praepetis omina pennae (III.361); praepes (V.254).
- remigium alarum (19): cf. remigio alarum (I.300, of Mercury).
- corpora natorum (22): cf. II.214; a very striking connection.
- suppostaque furto (24): cf. abscondere furto (IV.337).
- mixtumque genus prolesque biformis (25): cf. prolem ambiguam geminosque parentis (III.180).
- inextricabilis error (27): cf. irremeabilis error (V.591).
- miseratus amorem (28): cf. miseratus amantem est (IV.370).
- ambagesque (29): cf. longa est iniuria, longae / ambages (I.341-2).
- tu quoque magnam / partem opere in tanto, sineret dolor, Icare, haberes (31): emotional apostrophe.
- lines 32-3: cf. II.792-3; extreme pathos in both.
- septem mactare iuvencos / praestiterit, totidem lectas ex more bidentis (38-9): cf. mactant lectas de more bidentis (IV.57); mactantque iuvencos (V.101).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 42-76:

- excisum...rupis (42): cf. rupibus excidunt (I.429).
- Euboicae latus ingens rupis (42): picturesque chiasmus.
- non vultus, non color unus, / non comptae mansere comae (47-8): a tricolon with anaphora and alliteration in asyndeton.
- nec mortale sonans (50): cf. nec vox hominem sonat (I.328).
- dehiscent (52): cf. IV.24-7.
- attonitae magna ora domus (53): another picturesque chiasmus.
- conticuit (54): cf. III.718.
- gelidus Teucris per dura cucurrit / ossa tremor (54-5): cf. gelidusque per ima cucurrit / ossa tremor (II.120-1).
- Phoebe, gravis Troiae semper miserate labores (56): cf. O sola infandos Troiae miserata labores (I.597).
- corpus in Aeacidae (58): cf. Aeacidae telo (I.99).
- Massylum gentis (60): cf. Massylique...equites (IV.132); Massylae gentis (IV.483).
- Italiae fugientis...oras (61): cf. Italiam...fugientem (V.629).
- hac Troiana tenus fuerit fortuna secuta (62): double alliteration; also, cf. hac celebrata tenus sancto certamina patri (V.603).
- quibus obstitit Ilium et ingens / gloria Dardaniae (64-5): cf. fuit Ilium et ingens / gloria Teucrorum (II.325-6).
- agitataque (68): cf. agitavimus (II.421); agitatus (III.331; IV.471).
- te quoque magna manent regnis penetralia nostris (71): cf. vos quoque (63); also, note the synchysis.
- arcanaque fata (72): cf. fatorum arcana (I.262).
- alma (74): cf. alma Venus (I.618); alma parens (II.591, 664).
- foliis tantum ne carmina manda (74): cf. in foliis...carmina (III.445); turbavit (III.449).
- ipsa canas oro (76): cf. poscas / ipsa canat (III.456-7).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

__________________quid Thesea magnum
quid memorem Alciden? (122-3)

magnum with Theseus or Hercules? Many seem to take it with the latter. I still need to check Horsfall.
 
 

Dantius

Homo Sapiens

  • Civis Illustris

Location:
in orbe lacteo
Although it looks at first like magnum should go with Theseus, because it's closer to that and separated from Alciden by a second "quid", and because there's a line break between "magnum" and the next quid, I suppose Hercules is more magnus than Theseus, and TLL punctuates it like that:
quid Thesea, magnum​
quid memorem Alciden?
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

So Horsfall cites someone who argues for an apo koinou construction, and says he's probably right. I guess that could be a compromise.
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 77-123:

- bacchatur (78): cf. bacchatamque (III.125); bacchatur (IV.301 (of Dido), 666 (of Fama)).
- magnum si pectore possit / excussisse deum (78-9): the god’s presence and enormity emphasized.
- fatigat (79): cf. equos...fatigat (I.316); cervos...fatigat (V.253).
- domans (80): cf. domuere (II.198).
- sponte sua (82): cf. sponte mea (IV.341); Italiam non sponte sequor (IV.361).
- ferunt responsa per auras (82): cf. celeris defer mea dicta per auras (IV.226); ipse haec ferre iubet celeris mandata per auras (IV.270); celeris mandata per auras / detulit (IV.357-8); iinterpres divum fert horrida iussa per auras (IV.378).
- sed terrae graviora manent (84): cf. O passi graviora (I.199).
- mitte hanc de pectore curam (85): cf. maestumque timorem / mittite (I.202-3).
- Thybrim multo spumantem sanguine (87): effective synchysis; also, cf. tepido spumantia cymbia lacte (III.66); sanguine foedantem (II.502); multo...sanguine (II.532, 662; V.736); multo lapsantem sanguine (II.551).
- Dorica castra (88): cf. II.27.
- natus...dea (90): cf. (all of Aeneas) nate dea (I.582, 615; II.289; III.311, 374, 435; IV.560; V.383, 474, 709).
- usquam aberit (91): cf. nusquam abero (II.620); the exact opposite in tone.
- in rebus egenis (91): cf. egens (I.384); omnium egenos (I.599); egentem (IV.373); egentis (V.751).
- causa mali tanti (93): Lavinia, the other being Helen; but Dido seems to also be implied (the mention of thalami, and she too was hospita Teucris; also, cf. malorum / causa (IV.169-70).
- tu ne cede malis, sed contra audentior ito (95): tattoo-worthy.
- qua tua te Fortuna sinet. via prima salutis (96): cf. qua prima inquit Fortuna salutis (II.387).
- Graia pandetur ab urbe (97): the revelation being Greek in origin reminds me of II.118-9 (sanguine quaerendi reditus animaque litandum / Argolica).
- horrendas...ambages (99): cf. horrendaeque...Sibyllae (10); ambagesque (29).
- frena (100): cf. frena iugo concordia ferre (III.542); frena ferox spumantia mandit (IV.135); frenatis lucent in equis (V.554); spumantiaque addit / frena feris (V.817-8).
- concutit (101): cf. concusso vertice (II.629); concusso stipite (IV.444); concussam...per urbem (IV.666); concussere (V.147); concussae cautes (V.205); casu concussus (V.700); casuque animum concussus amici (V.869).
- rabida ora (102): note the shift to the plural (os rabidum, 80).
- peregi (105): cf. IV.653.
- unum oro (106): cf. III.435-6.
- tenebrosa palus (107): cf. aera...tenebrosum (V.839).
- Acheronte refuso (107): cf. manisque Acheronte remissos (V.99).
- cari genitoris (108): cf. cari...parentis (I.646; V.747); cari genitoris (I.677; II.560).
- his umeris (111): cf. ipse subibo umeris (II.708).
- medioque ex hoste (111): cf. medios...in hostis (II.377); mediisque ex ignibus (III.149); mediosque...per hostis (III.283).
- minas (113): cf. di, prohibete minas (III.265, said by Anchises); germani minas (IV.44).
- invalidus (114): cf. quidquid tecum invalidum (V.716).
- senectae (114): cf. tardante senecta (V.395); sparsa senectus (V.416).
- Threicia fretus cithara (120): cf. illa fretus (IV.245); fretusque iuventa (V.430).
- itque reditque viam (122): cf. ire viam (IV.468).
- et mi genus ab Iove summo (123): cf. et genus ab Iove summo (I.380).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

tu ne cede malis, sed contra audentior ito (95)

Many take contra as a prep. with an understood mala, but I think Horsfall is right in taking it as 'rather'.
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 124-155:

- talibus orabat dictis arasque tenebat (124): cf. talibus orantem dictis arasque tenentem (IV.219, of Iarbas).
- sate sanguine divum (125): cf. hominum sator atque deorum (I.254); satum quo te mentiris (II.540); Hammone satus (IV.198); satus Anchisa (V.244).
- tenent media omnia silvae (131): literally.
- si tantus...si tanta / bis...bis (133-4): emphatic anaphora.
- et insano iuvat indulgere labori (135): strong alliteration; also, cf. quid tantum insano iuvat indulgere dolori (II.776).
- peragenda (136): cf. peregi (105).
- aureus...ramus (137): frames the line; lento vimine - cf. lentum...vimen (III.31).
- sed non ante datur... (140): cf. sed non ante datam... (III.255).
- auricomos...fetus (141): again, frames the line.
- hoc sibi pulchra suum ferri Proserpina munus (142): note the synchysis throughout the line.
- primo avulso non deficit alter / aureus (143-4): reminiscent of the blood from the tree where Polydorus lay (III.22 ff.).
- ergo alte vestiga oculis et rite repertum (145): there seems to be a small connection to the death of Dido (IV.690-2). As Dido rolled about on the couch, very near death, she looks up with her wandering eyes (oculisque), seeking light in the high (alto) heavens. And she groaned out at what she found (reperta, also at line's end).
- si te fata vocant (147): cf. si qua fata sinant (I.18); nos alia ex aliis in fata vocamur (III.494); eadem me ad fata vocasses (IV.678).
- incestat (150): first use of this verb in the work.
- conde sepulcro (152): cf. animamque sepulcro / condimus (III.67-8).
- obmutuit (155): cf. IV.279.
 
B

Bitmap

Guest

tu ne cede malis, sed contra audentior ito (95)

Many take contra as a prep. with an understood mala, but I think Horsfall is right in taking it as 'rather'.

Just curious: Why do you think so? Contra as an adverb sort of acting as if it were a preposition without an object in the meaning "against" is not uncommon. You find quite a few examples like contra pugnare/ facere/ dicere and I think you even find it in connection with ire in other sources as well. So the notion of resisting or stepping up against evils would also be that first that would come to my mind when reading these lines. I find that assumption quite reasonable.
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Just curious: Why do you think so? Contra as an adverb sort of acting as if it were a preposition without an object in the meaning "against" is not uncommon. You find quite a few examples like contra pugnare/ facere/ dicere and I think you even find it in connection with ire in other sources as well. So the notion of resisting or stepping up against evils would also be that first that would come to my mind when reading these lines. I find that assumption quite reasonable.
Oh, you're right in saying that that interpretation is entirely valid.

I should have said that I agree with Horsfall's more so. His full note:

sed contra TLL 4.742.54ff. (Spelthahn): common enough in prose, Cat.13.9. C. 'on the other hand' rather than (Geymonat) sc. mala, i.e. 'in opposition'.
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 156-182:

- defixus lumina (156): cf. defixit lumina (I.226).
- volutat (157): cf. volutans (I.50; III.607); volutant (I.725; V.149); volutat (IV.533).
- fidus Achates (158): cf. fidus...Achates (I.188).
- multa inter sese vario sermone serebant (160): cf. amissos longo socios sermone requirunt (I.217); nec non et vario noctem sermone trahebant (I.748).
- in litore sicco (162): cf. sicco...litore (III.135); in litore sicco (III.510).
- peremptum (163): cf. peremptae (V.787).
- quo non praestantior alter (164): cf. quo iustitior alter (I.544).
- aere ciere viros Martemque accendere cantu (165): chiastic arrangement.
- illum vita...spoliavit (168): vivid, and invoking pathos.
- Dardanio Aeneae (169): cf. I.494; Dardanio Anchisae (I.617); Dardanium...Acesten (V.30); Dardanius...Acestes (V.711).
- inferiora secutus (170): cf. arma secutus (III.54).
- demens (172): cf. II.94; IV.78, 107, 374, 469, 562; dementia (V.465).
- fremebant (175): cf. fremet (I.296); fremebant (I.559; V.385); fremitus (II.338); fremunt (IV.146, 668; V.19); frementem (IV.229); fremituque (V.148, 338); fremitumque (V.152); fremit (V.555).
- haud mora (177): cf. III.207, 548; V.140, 749.
- flentes (177): cf. V.615.
- caeloque educere certant (178): cf. caeloque educere iussit (II.186).
- lines 180-2: notice the emphasis is on the verbs: procumbunt, sonat, and advolvunt all stand first in their clauses; scinditur in enjambment.
- cuneis (181): cf. cuneosque (V.664).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 183-211:

- hortatur socios (184): cf. hortantur socii (III.129); hortaturque viros (V.177).
- accingitur armis (184): cf. ferro accingor (II.671).
- volutat (185): cf. 157.
- aspectans (186): cf. aspectabant (V.615).
- immensam (186): cf. immensam (II.185); immensis (II.204); immensa (II.208; V.408); immensus (III.632); immensum (III.672).
- nimium (189): cf. V.870.
- pinguem dives... / ramus humum (195-6): chiasmus.
- grave olentis (201): “malodorous”.
- liquidumque (202): cf. liquidos (IV.526); liquidum (V.217); liquidis (V.525); liquidas (V.859).
- per aera (202): cf. per aera magnum (I.300).
- sedibus optatis (203): cf. optatae...urbis (III.132); optatae...telluris (III.509); optatae aurae (III.530); optata luce (IV.619); optatum...honorem (V.201).
- refulsit (204): cf. I.402 (of Venus), 588 (of Aeneas); II.590 (of Venus).
- brumali (205): cf. bruma (II.472).
- croceo fetu (207): cf. croceo...acantho (I.649); croceum...cubile (IV.585); croceis...pennis (IV.700).
- talis erat species (208): cf. talis erat Dido (I.503).
- frondentis (208): cf. frondentibus (III.25); frondentisque (IV.399); frondenti (V.129).
- sic leni crepitabat brattea vento (209): cf. et lenis crepitans vocat Auster in altum (III.70).
- avidusque (210): cf. avidi (I.514); avidus (III.132).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 212-235:

- nec minus interea (212): cf. I.633.
- flebant (213): cf. V.614.
- ingrato (213): cf. ingrata (II.101).
- suprema (213): cf. et magna supremum voce ciemus (III.68).
- principio (214): cf. II.752; III.381; IV.56; V.109.
- pinguem taedis et robore secto / ingentem (214-5): cf. ingenti taedis atque ilice secta (IV.505, of Dido’s pyre).
- frondibus atris / ...cupressos (215-6): cf. atraque cupresso (III.64).
- intexunt latera (216): cf. sectaque intexunt abiete costas (II.16); intextusque (V.252).
- feralis (216): cf. ferali carmine (IV.462).
- fulgentibus armis (217): cf. cingor fulgentibus armis (II.749).
- aena undantia flammis (218): cf. mixtoque undantem pulvere fumum (II.609); undantia lora (V.146).
- unguunt (219): cf. uncta carina (IV.398).
- fit gemitus (220): cf. fit strepitus (I.725); fit sonitus (II.209); fit via vi (II.494).
- tum membra toro defleta reponunt (220): cf. conlapsaque membra / marmoreo referunt thalamo stratisque reponunt (IV.391-2).
- purpureasque...vestis (221): cf. purpureo...amictu (III.405); purpuream...vestem (IV.139, of Dido).
- velamina (221): cf. velamen (I.649).
- turea dona (225): cf. turicremis...aris (IV.453).
- crateres (225): cf. crateras magnos (I.724); crateresque auro solidi (II.765); magnum cratera (III.525); cratera impressum signis (V.536).
- conlapsi cineres (226): cf. conlapsa membra (IV.391); conlapsam (IV.664) (both of Dido).
- reliquias (227): cf. reliquias Danaum (I.30, 598; III.87); dulcisque meorum / reliquias (IV.342-3); reliquias divinique ossa parentis (V.47); reliquias Troiae (V.787).
- bibulam...favillam (227): cf. candente favilla (III.573); atram...favillam (V.666).
- spargens rore levi et ramo felicis olivae (230): cf. ramum Lethaeo rore madentem (V.854).
- lustravitque (231): cf. lustramurque Iovi (III.279).
- dixitque novissima verba (231): cf. IV.650 (of Dido).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 236-267:

- exsequitur praecepta (236): cf. iussa...exsequitur (IV.396); hoc...unum / exsequere (IV.420-1); sollemnisque...pompas / exsequerer (V.53-4).
- spelunca (237): cf. speluncis (I.60); spelunca (III.424); speluncam (IV.124, 165); spelunca (V.213).
- impune (239): cf. III.628.
- volantes (239): cf. 191.
- halitus (240): cf. halant (I.417); extremus si quis super halitus errat (IV.684).
- supera ad convexa (241): cf. in convexo nemorum (I.310); convexa (I.608); caeli convexa (IV.451).
- quattuor hic primum... (243): cf. III.537.
- nigrantis terga iuvencos (243): cf. V.97.
- invergit (244): first use of this word in the work.
- media inter cornua (245): cf. IV.61; media inter numina (IV.204); media inter talia (IV.663).
- voce vocans (247): cf. vocavi / voce (IV.680-1).
- caeloque Ereboque potentem (247): cf. nimborumque...temptestatumque potentem (I.80, of Aeolus); di maris et terrae tempestatumque potentes (III.527).
- tepidumque cruorem (248): cf. tepido...lacte (III.66); tepidi...artus (III.627).
- succipiunt pateris (249): cf. succepitque ignem foliis (I.175).
- sterilemque...vaccam (251): cf. sterilis...agros (III.141).
- sub pedibus mugire solum et iuga coepta moveri / silvarum (256-7): cf. totusque moveri / mons circum et mugire adytis cortina reclusis (III.91-2).
- adventante (258): cf. adventabant (V.328).
- vaginaque eripe ferrum (260): cf. vaginaque eripit ensem (IV.579).
- furens...immisit (262): cf. furit immissis (V.662).
- haud timidis...passibus aequat (263): cf. non passibus aequis (II.724).
- di, quibus imperium est animarum (264): cf. di, quibus imperium est pelagi (V.235).
- loca nocte tacentia late (265): cf. late circum loca sulphure fumant (II.698).
- numine vestro (266): cf. numine laeso (I.8); pro numine laeso (II.183); haud numine nostro (II.396).
- res alta terra et caligine mersas (267): chiasmus; caligine - cf. caeca caligine (III.203).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 268-294:

- obscuri sola sub nocte (268): vividly bleak phrasing.
- per umbram / perque domos...vacuas et inania regna (268-9): cf. II.364-6; vacare domum (III.123); regna invia (154).
- sub luce maligna (270): cf. oculisque malignis (V.654).
- ubi caelum condidit umbra / Iuppiter (271-2): cf. sed pater omnipotens speluncis abdidit atris (I.60).
- et rebus nox abstulit atra colorem (272): cf. nox atra cava circumvolat umbra (II.360); et Nox atra polum bigis subvecta tenebat (V.721).
- vestibulum ante ipsum primisque in faucibus Orci (273): cf. vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrhus (II.469).
- cubilia (274): cf. cubile (III.324); croceum...cubile (IV.585); notumque cubile (IV.648).
- malesuada (276): a very rare adjective; an appropriate title for fames.
- consanguineus (278): cf. consanguinitate (II.86); consanguineo...Acestae (V.771).
- mortiferumque adverso in limine Bellum (279): chiasmus emphasizing the effect of war.
- annosaque bracchia (282): cf. annoso...robore (IV.441).
- ulmus opaca, ingens (283): cf. intus opaca, ingens (III.619, of Polyphemus's cave).
- vulgo (283): cf. III.643.
- ferunt (284): cf. II.229-31; III.414-7.
- foliisque sub omnibus haerent (284): great imagery.
- multaque praeterea variarum monstra ferarum (285): synchysis stressing the sheer variety.
- stabulant (286): cf. stabula (179).
- Scyllaeque biformes (286): cf. prolesque biformis (25).
- centumgeminus (287): an echo of consanguineus above.
- belua Lernae (287): "the scourge of Lerna".
- flammisque armata (288): cf. armatam facibus matrem et serpentibus atris (IV.472, of Clytemnestra).
- forma tricorporis umbrae (289): a menacing figure.
- subita trepidus formidine (290): cf. formidine captos (II.384).
- strictamque aciem (291): cf. stat ferri acies mucrone corusco / stricta (II.333-4).
- venientibus offert (291): cf. venientibus... / obtulerat (II.59-61, of Sinon).
- tenuis...vitas (292): cf. tenuisque...in auras (II.791); tenuis...in auras (V.740).
- volitare cava sub imagine formae (293): cf. cavo volitantia...saxo (III.450, of the Sibyl's prophecies as they fly about in her cave).
- diverberet umbras (294): cf. volucris diverberat auras (V.503).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Williams pointed it out, but Tacitus has an echo in the Agricola:

Virgil: sed cruda deo viridisque senectus (304).
Tacitus: ...et quibus cruda ac viridis senectus...
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 295-336:

- turbidus...gurges (296): frames the line; turbidus - cf. turbida... / nubila (IV.245-6); turbida...imago (IV.353); turbidus imber (V.696).
- turbidus hic caeno vastaque voragine gurges (296): cf. et rapidus vorat aequore vortex (I.117); in gurgite vasto (I.118); gurgite vasto (III.197); gurgite vastos (III.421).
- aestuat (297): cf. fundoque exaestuat imo (III.577, of Etna).
- eructat (297): cf. eructans (III.576, of Etna; III.632, of Polyphemus).
- portitor has horrendus aquas (298): synchysis; horrendus - cf. clamores...horrendos (II.222); horrendum et dictu...mirabile monstrum (III.26); haec saxa horrenda (III.559); monstrum horrendum (III.658; IV.181); concilium horrendum (III.679); multa horrenda (III.712); horrendum dictu (IV.454); horrendaeque...Sibyllae (10); horrendas...ambages (99); horrendum stridens (288).
- canities inculta (300): cf. nam inculta videt (I.308).
- sordidus...amictus (301): frames the line; cf. namque umeris de more habilem suspenderat arcum (I.318).
- conto (302): cf. acuta cuspide contos (V.208).
- velisque ministrat (302): cf. furor arma ministrat (I.150); flammasque ministrant (I.213); deus ipse faces animumque ministrat (V.640).
- et ferruginea subvectat corpora cumba (303): the bodies are literally in his boat; also note that this is the first occurrence of ferrugineus, subvectare, and cumba in the work (stressing the novelty, the strangeness, of the act).
- magnanimum heroum (307): cf. magnanimum Aenean (I.260); magnanimum quondam generator equorum (III.704); magnanime Aenea (V.17); magnanimusque Anchisiades (V.407).
- ante ora parentum (308): cf. ante ora patrum (I.95); ante oculos...et ora parentum (II.531); ante ora patris (II.663); ante ora deum (IV.62); ante ora parentum (V.553); see O’Sullivan’s great article on the formula.
- glomerantur aves (311): cf. glomerantur oreades (I.500); sed glomerare manum bello (II.315); et lateri adglomerant nostro (II.341); neque adverso glomerati examine Grai (II.727); liquefactaque saxa sub auras / cum gemitu glomerat (III.576-7); atque agmina cervi / pulverulenta fuga glomerant (IV.154-5).
- et terris immittit apricis (312): cf. et apricis statio gratissima mergis (V.128).
- nunc hos nunc accipit illos (315): cf. atque animum nunc huc celerem nunc dividit illuc (IV.285); nunc hinc nunc flatibus illinc (IV.442); nunc hos, nunc illos aditus (V.441); nunc huc ingentis, nunc illuc pectore curas (V.701).
- longe...arcet (316): cf. arcebat longe Latio (I.31).
- Anchisa generate (322): cf. magnanimum quondam generator equorum (III.704); Troia generatus Acestes (V.61).
- stagna (323): cf. imis / stagna refusa vadis (I.125-6).
- sedibus ossa quierunt (328): cf. sedibus hunc refer ante suis (152).
- volitantque (329): cf. volitare (293).
- haec litora circum (329): cf. maria omnia circum (I.32).
- Anchisa satus (331): cf. 125.
- Lyciae ductorem classis Oronten (334): synchysis; also, cf. Lycios fidumque vehebat Oronten (I.113).
- ventosa per aequora vectos (335): diversa per aequora vectos (I.376); diversa per aequora vectae (III.325).
- obruit (336): cf. submersasque obrue puppes (I.69); obruimur (II.411, 424); demitte tuaque hic obrue dextra (V.692).
- aqua involvens navemque virosque (336): cf. obscuris vera involvens (100).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 337-383:

- ecce gubernator sese Palinurus agebat (337): cf. princeps ante omnis densum Palinurus agebat (V.833).
- dum sidera servat (338): cf. si modo rite memor servata remetior astra (V.25).
- exciderat puppi (339): cf. exciderant animo (I.26).
- hunc...multa maestum...in umbra (340): vivid synchysis.
- quis...deorum (341): cf. quem...hominumque deorumque (II.745).
- fallax haud ante repertus (343): cf. fallacibus auris (V.850).
- cortina (347): cf. III.92.
- dux Anchisiade (348): cf. Tros Anchisiade (126).
- gubernaclum multa vi forte revulsum (349): cf. et longam multa vi muniet Albam (I.271).
- iuro (351): cf. di cuius iurare timent et fallere numen (324); non ego cum Danais Troianam exscindere gentem / Aulide iuravi (IV.425-6).
- spoliata armis (353): cf. illum vita victor spoliavit Achilles (168); quoniam spoliata magistro est (V.224).
- excussa magistro (353): cf. excutitur pronusque magister (I.115).
- tantis navis surgentibus undis (354): the position of navis stressing his fear; note also the sibilance.
- tris Notus hibernas immensa per aequora noctes (355): cf. tris Notus abreptas in saxa latentia torquet (I.108).
- lumine quarto (356): cf. quarto...die (III.205).
- prospexi Italiam (357): cf. alto / prospiciens (I.126-7); aequora postquam / prospiciens genitor (I.154-5); tris litore cervos / prospicit errantis (I.184-5); genitorque per umbram / prospiciens (II.732-3); vastosque ab rupe Cyclopas / prospicio (III.647-8); cum litora fervere late / prospiceres arce ex summa (IV.409-10).
- summa...ab unda (357): cf. summa placidum caput extulit unda (I.127).
- sublimis (357): cf. sublimemque (I.259, of Aeneas); sublimis (I.415, of Venus); sublimem (IV.240, of Mercury); sublimem (V.255, of Ganymede).
- madida cum veste gravatum (359): cf. madidaque fluens in veste (V.179; the exact opposite in tone).
- prensantemque (360): cf. prensant fastigia dextris (II.444).
- uncis manibus (360): cf. pedibus...uncis (III.233, of the Harpies; V.255, of Jupiter’s eagle).
- ferro invasisset (361): cf. invadunt urbem (II.265, of the Greeks attacking Troy); invadunt socii (III.240) and ferro foedare (III.241) (of the Trojans attacking the Harpies).
- nunc me fluctus habet (362): cf. te... / pontus habet Libyae (I.555-6).
- fluctus habet versantque...venti (362): chiastic arrangement.
- lines 363-4: cf. quod te per superos et conscia numina veri (II.141); oro (II.143) (of Sinon); per superos atque hoc caeli spirabile lumen (III.600, of Achaemenides).
- per spes surgentis Iuli (364): cf. nec spes iam restat Iuli (I.556); Ascanium surgentem et spes heredis Iuli (IV.274).
- eripe me his...malis (365): cf. teque his ait eripe flammis (II.289, Hector to Aeneas).
- inice...require (366): hysteron proteron.
- namque potes (366): cf. potes namque omnia (117).
- si qua via est (367): cf. 194.
- sine numine divum (368): cf. numine divae (I.447); numine divum (II.336); sine numine divum (II.777; V.56).
- Stygiamque innare paludem (369): cf. Stygios innare lacus (134); Stygiamque paludem (323).
- sedibus ut saltem placidis in morte quiescam (371): cf. nunc placida compostus pace quiescit (I.249).
- talia fatus erat coepit cum talia vates (372): a little clunky for Virgil; still need to check Horsfall.
- tam dira cupido (373): cf. quae mens tam dira (II.519).
- precando (376): cf. IV.113, 413.
- duri solacia casus (377): cf. ensem atque insignem galeam solacia victo (V.367).
- prodigiis...caelestibus (379): cf. animis caelestibus (I.11); caelestibus (I.387); prodigium canit (III.366); nec tantis mora prodigiis (V.639).
- ossa piabunt (379): cf. et culpam hanc miserorum morte piabunt (II.140); nefas quae triste piaret (II.184).
- et tumulo sollemnia mittent (380): cf. dum variis tumulo referunt sollemnia ludis (V.605).
- aeternumque locus Palinuri nomen habebit (381): cf. aeternumque tenet per saecula nomen (235).
- curae emotae (382): cf. et emoti procumbunt cardine postes (II.493); magnoque emota tridenti / fundamenta (II.610-1).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 384-425:

- sic prior adgreditur dictis (387): cf. his vatem adgredior dictis (III.358); talibus adgreditur Venerem Saturnia dictis (IV.92); et maestam dictis adgressa sororem (IV.476).
- quisquis es, armatus qui nostra ad flumina tendis (388): cf. quisquis es, amissos hinc iam obliviscere Graios (II.148, Priam to Sinon).
- fare age (389): cf. III.362.
- quid venias (389): cf. quid veniant (I.518).
- iam istinc (389): cf. iam inde (385).
- comprime gressum (389): cf. dirige gressum (I.401); compressus et omnis / impetus (II.73-4).
- dis...geniti (394): cf. dis geniti (131).
- invicti (394): cf. invicte (365).
- breviter fata est (398): cf. 321; breviter...profatur (I.561); breviter...audire (II.11); breviter...adfata (IV.632).
- nullae hic insidiae tales (399): cf. insidias...Danaum (I.754); Danaum insidias (II.36, 65); Danaumque... / insidiae (II.309-10).
- pietate insignis et armis (403): cf. insignem pietate virum (I.10); nec pietate fuit, nec bello maior et armis (I.545).
- ad genitorem (404): emphatic.
- si te nulla movet tantae pietatis imago (405): chiasmus; also, cf. si te nulla movet tantarum gloria rerum (IV.272; synchysis).
- agnoscas (407): emphatic enjambment.
- tumida ex ira...corda (407): cf. et rabie fera corda tument (49) and fera corda (80) (both of the Sibyl); tumida aequora (I.142); tumidum quem (II.472); tumidum...aequor (III.157); tumidoque...Austro (III.357); tumidis... / fluctibus (V.125-6).
- ripaeque propinquat (410): cf. fluvioque propinquant (384).
- deturbat (412): cf. in mare praecipitem puppi deturbat ab alta (V.175).
- sub pondere (413): cf. pondere vasto (V.447).
- accepit rimosa (414): cf. accipiunt inimicum imbrem, rimisque fatiscunt (I.123).
- vatemque virumque (415): memorable alliteration; also, cf. arma virumque cano (I.1).
- informi (416): foreshadowing the further darkness; cf. informem... / Scyllam (III.431-2); monstrum horrendum, informe, ingens (III.658, of Polyphemus).
- Cerberus haec ingens latratu regna trifauci (417): triple synchysis, with the verb in enjambment.
- cui (419) and obicit (421): strong hyperbaton, stressing Cerberus’s size.
- colubris (419): cf. coluber (II.471).
- melle soporatam et medicatis frugibus (420): cf. vique soporatum Stygia (V.855).
- fame rabida tria guttura (421): cf. rabie fera corda (49); os rabidum (80); rabida ora (102); et pallida semper / ora fame (III.217-8, of the Harpies).
- totoque ingens extenditur antro (423): cf. iacuitque per antrum / immensus (III.631-2, of Polyphemus).
- occupat Aeneas aditum (424): cf. hic incredibilis rerum fama occupat auris (III.294); pallor simul occupat ora (IV.499).
- custode sepulto (424): cf. urbem somno vinoque sepultam (II.265).
- inremeabilis undae (425): cf. inremeabilis error (V.591, of the Cretan labyrinth).
 

AoM

nulli numeri

  • Civis Illustris

Lines 426-476:

- vagitus (426): very specific.
- exsortis (428): cf. exsortem (V.534).
- abstulit atra dies (429): cf. et nox umida caelum / abstulit (III.198-9); amores / abstulit (IV.28-9); vertice crinem / abstulerat (IV.698-9).
- hae sine sorte datae, sine iudice, sedes (431): note the structure (A-B-A-B-A).
- urnam movet (432): cf. stat ductis sortibus urna (22).
- insontes (435): cf. insontem infando indicio (II.84); insontis...amici (II.93); Harpyias insontis (III.249); insontis amici (V.350); tibi... / insonti (V.840-1).
- perosi (435): cf. exosus (V.687).
- proiecere animas (436): cf. tragic enjambment.
- duros perferre labores (437): cf. hunc ego si potui tantum sperare dolorem, / et perferre, soror, potero (IV.419-20, of Dido); taedet pelagi perferre laborem (V.617, of the Trojan women); omnemque fugae perferre laborem (V.769, again of the Trojan women).
- fas obstat (438): cf. fata obstant (IV.440).
- inamabilis undae (438): cf. inremeabilis undae (425).
- alligat (439): cf. unco non alligat ancora morsu (I.169).
- Lugentes campi (441): enjambment after a preceding line of description.
- celant (443): cf. factumque diu celavit (I.351); even after death, the crimes of her brother follow Dido.
- calles (443): cf. calle angusto (IV.405, of the ant metaphor).
- curae non ipsa in morte relinquunt (444): makes clear the connection between celant and celavit.
- vulnera cernit (446): cf. aut cur haec vulnera cerno? (II.286, Aeneas to Hector).
- revoluta (449): cf. ter revoluta toro est (IV.691, of Dido); and in the very next line, she appears.
- verus mihi nuntius ergo / venerat (456-7): cf. verus mihi nuntius adfers (III.310, Andromache to Aeneas).
- exstinctam (457): cf. exstinctus pudor (IV.322); exstinxem (IV.606); exstinxti te meque (IV.682).
- per sidera iuro, / per superos et si qua fides tellure sub ima est (458-9): per si qua est quae restet adhuc mortalibus usquam / intemerata fides (II.142-3); per sidera testor, / per superos (III.599-600).
- sed me (461): cf. Aeneas to Dido in book 4 (333-61): ego te; nec me; neque ego; me si fata; me patris; me puer. Virgil seems to stress Aeneas's solipsism.
- noctemque profundam (462): cf. caelumque profundum (I.58); noctemque profundam (IV.26, said by Dido); profundum / pontum (V.614-5).
- imperiis egere suis (463): enjambment as excuse.
- hunc tantum tibi me discessu ferre dolorem (464): cf. hunc ego si potui tantum sperare dolorem (IV.419, said by Dido).
- quem fugis? (466): cf. mene fugis? (IV.314, said by Dido).
- extremum...hoc (466): cf. extremum hoc miserae det munus amanti (IV.429); extremam hanc oro veniam (IV.435) (both said by Dido).
- torva tuentem (467): cf. torva...sub fronte (III.636); lumine torvo (III.677); the first of Polyphemus, the second of the other Cyclopes; Virgil's intent here is clear.
- lenibat (468): cf. timorem / leniit (I.450-1); quamquam lenire dolentem solando cupit (IV.393, of Aeneas toward Dido).
- illa solo fixos oculos aversa tenebat (469): cf. diva solo fixos oculos aversa tenebat (I.482, of Minerva).
- Marpesia cautes (471): cf. sed duris genuit te cautibus horrens / Caucasus (IV.366-7, said by Dido).
- inimica refugit (472): cf. ablata refugit (III.258, of Celaeno).
- umbriferum (473): of both shadow and shade.
- aequatque...amorem (474): cf. ducem...vadentem...aequat (263).
- casu percussus iniquo (475): cf. terque quaterque manu pectus percussa decorum (IV.589, of Dido); at pater Aeneas casu concussus acerbo (IV.700); casuque animum concussus amici (V.869, of Aeneas).
- prosequitur lacrimis longe (476): cf. prosequitur pavitans (II.107, of Sinon); prosequitur surgens a puppi ventus euntis (III.130; V.777).
- miseratur euntem (476): cf. num lacrimas victus dedit aut miseratus amantem est? (IV.370, said by Dido of Aeneas); questions to which, the answer of "yes" could now be made. Tragically, too late.
 
Top