Copernicous' Narratio Prima: Addam et vatidninm aliquod...

[Omar]

Hello dear people. I hope you can help me.
I know almost nothing of Latin, and I think the following Latin is very very difficult but I want to know what this 2 paragraphs say. I would be very very VERY grateful if you can help me. These are two extracts from a Nicolaus Copernicous book, "De libris revolutionum Copernici" : Narratio prima (1540) The text in bold is what need to be translated. Could you help me please? Thank you very much in advance

"Ad motnm eecentriei monarehias mnndi mntari."

Addam et vatidninm aliquod .. OmneB monarehias ineepisBe vidernns, ENM eentrum eceentriei the aliqno inBigni haiuB panri eirenli fuit loco. Sic ENM SoUb ace maxima eccentricitas, Bo-manum Imperium ad Monarchiam declinavit, et quemadmodum bad decreyit, ita et hoc tanquam conseneBcens defecit atqae adeo evannit. ​

Cum perveniret ad qnadrantem terminumqne me- diocrem, lata est lex Mahometica; incepit itaque aliud magnum imperium et yelocissime ad motus rationem crevit, dum in cen- tam annis, cum minima futura est eccentricitas, hoc quoque im- perium suam conficiet periodum, ut iam circa ista tempora in snmmo sit fastigio, a quo aeque yelociter, Deo Tolente, lapsu graviore ruet. Gentro autem eecentriei ad alterum terminum me- dioerem perveniente. speramus ad futurum Dominum nostrum Jesum Christum. Nam hoc in loco circa creationem mundi fuit; neque multnm discrepat haec eomputatio a dicto Eliae, qui Diyino instinctu mundum VIM tantum annos duraturum vatici*- natus est, quo tempore duae fere revolutiones peraguntur. Ita apparet hunc parvum circulum verissime Rotam illam Fortunae esse, cuius circumactu Mundi monarchiae initia sumant atque mutentur. In hunc enim modum summae totius historiae Mundi mutationes tanquam hoc circuio inscriptae conspiciuntur. Porro qualia illa imperia esse debuerint, aequisne legibus an tyrannicis constituta, quomodo ex magnis coniunctionibus et aliis eruditis coniecturis deprehendatnr, a te breyi, Deo volente, coram audiam."



"Qnare totam reliqnam hanc natnram, ceu sacrosanctam, a Deo coelo stellato inclnsam cum gratiamm actione admirabimur et contemplabimur, ad quam perscrntandam et cognoscendam multis modig, infinitis instrumentiB et donis nos locupletavit et idoneos effecit ; et qnidem eo usque progrediemur, quo ipBe voluit, neque ab ipBo constitutos limiteB transgredi tentabimus."

 

[Nikolaos]

There are transcription errors - for one, you use "n" for "u" a lot.

Could you post a scan or clear picture of the text? We could make educated guesses with your transcription, but why guess when we could know for sure?

 

[Omar]

Hi Nikolaos!

Could you post a scan or clear picture of the text? We could make educated guesses with your transcription, but why guess when we could know for sure?

I got the extract from an online source (Wikisource to be certain).
In turn, they got the text from here: lindahall.org/17
(there is the page with the first extract) and there is an option on the top that says "larger view" to see the text closer

The second extract is in lindahall.org/33 but, If you let me, I found another extract, I would rather prefer the translation of the following instead of the second that I had posted:
"Et qnidem senario numero qnis commodiorem alterum et digniorem elegerit? quove totum hoc Universum suos in orbes a Deo Conditore mundique Opifice distinctum mortalibus facilius persuaserit? is namque cum in sacris Dei oraculis tum a Pytha- goreis reliqnisque philosophis ut qui maxime celebratur. Quid autem huic Dei opificio convenientius , quam ut primum hoc et perfectissimum opus primo et eodem perfectissimo numero inclu- datur?"
This third one is here: lindahall.org/35

 

[Omar]

Thank you very much in advance, hope it helps!

 

[Manus Correctrix]

I got the extract from an online source (Wikisource

That’s OCR output. You’ll notice that it says ‘unchecked’ at the top of the page.

 

[Omar]

Cursor Nictans, thank you, now I know what you mean.
Well I'm afraid I don't know Latin at all, so I can't make a translation yet, but I've tried to make a checked transcription,that stills need to be checked by you professionals.

I got the first part, which can be seen --> here<--:
I don't know if I made it worst or what but this is just a try:

"Addam et /vaticinium/ aliquod. Omnes Monarchias incæpisse videmus, cũ centrum eccentrici in aliquo insigni huius parui circuli loco fuit.

Sic cum Solis esset maxima eccentricitas Romanum Imperium ad Monarchiam declinauit & quemadmodum illa decreuit, ita & hoc /tanʤ/ cosenescens /defecit/, at /qʙ/ adeò euanuit.

Cum perueniret quadrantem, terminum´/qʙ/ mediocrem lata est lex Mahometica; incepit /itàcʙ/ aliud magnum imperium & velocissime ad motus rationem creuit.

Iam in centum annis, cum minima futura /est/ eccentricitas, hoc quo /qʙ/ imperium suam /còsiciet/ periodum, ut iam circa ista tempora in summo sit /fastigio/, à quo æ que velociter, Deo volente /laptu/ grauiore ruet.

Centro autem eccentrici ad alterum terminum mediocrem perueniente speramus ad futurm Dominum nostrum Jesum Christum.

Nam hoc in loco circa creationem Mundi fuit ne /qʙ/ multum discrepat h æ c computatio à /diƐto/ Eliæ qui diu no /instinƐtu/, Mundum VIM tantŭ annos duraturŭ vaticinatus /cst/, quo tempore duæ ferè revolutiones peraguntur. Ira apparet hunc paruum, circulum verislime rotam illam fortunæ esse, cuius curcumaƐtu, mundi Monarchiæ initia sumant, at /qʙ/ mutentur. In huncenim modum fumæ totius historæ Mundi mutationes /tanqʙ/ hoc circulo in scriptæ conspiciuntur. Porrò qualiailla imperia esse debuerint, æquis nelegibus, an Tyrannicis constituta, quomodo ex magnis /coniunƐtionibus/ /alŋs/ eruditis /conieƐturis/ de prehendatur à te breui, Deo volente, coràm audiam."

 

[Omar]

The other part can be seen --> here <--

"Et quidem senario numero quis commodiorem alterum & digniorem /elegerit/ quóue totum hoc Universum suos in orbes à Deo conditore mundique, opisice distinctum mortalibus facilius persuaserit Is nam /qʙ/

cum in sacris Dei oraculis tum à Pythagoreis reliqs 'qʙ isque philosophis ut qui max celebratur. Quid autem huic Dei opifitio conuenientius, quàm ut primum hoc et perfectissimũ opuʙ primo et eodẽ perfectissimo numero includatur"

 

[Omar]

Mundi seu cœli cuiuis circumflexu regantur cuncta , extera indagare, nec interesse hominum, nec capere humanæ coniecturam mentis Et subdit:
Sacer est, immensus, totus in toto imò vero ipsetotum, finitos & infinito similis. Nam vdi. D. præceptorem meum sequemur, nihil extra concauum orbis stellati quod inquiramus erit, nifi quantum nos sacræ literæ de his scire re voluerunt, tum eriam quicqB extra hoc concauum constituendi præclusa erit via.

Quare totam reliquam hanc naturam, ceu sacrosanctam, à Deo coœlo stellato inclusam cum gratiarũ actione admirabim ur & contemplabim ur, ad quam perscrutandam & cognoscendam multis modis, infinitis instrumentis, & donis nos locupletauit, & idoneos effecit:
Et quidem eò usqB progrediemur, quo ipse uoluit, neqB ab ipso constitutos limites transgredi tentabimus.